डा. विश्व पौडेल : नेपाल राष्ट्र बैंकका १८औँ गभर्नर

नेपाल सरकारले डा. विश्व पौडेललाई नेपाल राष्ट्र बैंकको १८औँ गभर्नरका रूपमा नियुक्त गरेको छ। मंगलबार बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकले उक्त निर्णय गरेको जानकारी सरकारका प्रवक्ता तथा सूचना तथा सञ्चार प्रविधिमन्त्री पृथ्वीसुब्बा गुरुङले दिएका हुन्। डेढ महिनासम्म रिक्त रहेको राष्ट्र बैंकको नेतृत्व पौडेलले सम्हालेसँगै मौद्रिक नीतिमा नयाँ दिशाको अपेक्षा गरिएको छ। यसअघिका गभर्नर महाप्रसाद अधिकारीको कार्यकाल सकिएपछि बैंक नेतृत्वविहीन बनेको थियो।

शैक्षिक पृष्ठभूमि र पेशागत अनुभव

डा. पौडेल एक प्रखर अर्थशास्त्री हुन्। उनले युनिभर्सिटी अफ क्यालिफोर्निया (University of California) बाट अर्थशास्त्रमा विद्यावारिधि (PhD) गरेका छन्। शिक्षण क्षेत्रमा पनि पौडेलको गहिरो संलग्नता रहेको छ। उनी काठमाडौँ विश्वविद्यालयको स्कुल अफ म्यानेजमेन्टमा प्राध्यापकका रूपमा कार्यरत छन्। यसअघि उनी सोही विश्वविद्यालयमा करिब चार वर्ष भिजिटिङ प्रोफेसर र साढे पाँच वर्ष सहायक प्रोफेसरको भूमिकामा रहे।

राष्ट्रिय योजना आयोगका पूर्व उपाध्यक्ष समेत रहेका डा. पौडेल आयोगमा सदस्य तथा वरिष्ठ अर्थशास्त्रीको रूपमा पनि योगदान गरिसकेका छन्। उनी विश्व बैंकमा परामर्शदाता र अन्तर्राष्ट्रिय श्रम संगठन (ILO) मा आर्थिक सल्लाहकारको रूपमा कार्यरत रहेका थिए।

वित्तीय तथा संस्थागत संलग्नता

उनले सानिमा बैंक, सानिमा मिडिल तमोर हाइड्रोपावर, युलेन्स स्कुल बोर्ड ट्रस्टी, इसिमोड बोर्ड अफ गभर्नर्स, कोलम्बो प्लान काउन्सिल, एसिया प्यासिफिक आर्थिक समन्वय संगठन, र नेपाल उद्योग परिसंघमा पनि विभिन्न नेतृत्वदायी भूमिका सम्हालिसकेका छन्।

राजनीतिक यात्रा

२०७९ सालको प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा डा. पौडेल नेपाली काँग्रेसका तर्फबाट चितवन क्षेत्र नम्बर ३ मा उम्मेदवार बनेका थिए। तर उनी रास्वपाका उम्मेदवार हरि ढकालसँग पराजित भएका थिए। कांग्रेस पार्टीबाट उम्मेदवारी दिएको विषयमा सर्वोच्च अदालतमा उनको नियुक्ति विरुद्ध मुद्दा दर्ता गर्ने प्रयास भए पनि, अदालतले त्यसलाई दरपीठ गरिदिएको छ।

गभर्नरको रूपमा डा. पौडेलको काँधमा धेरै महत्वपूर्ण जिम्मेवारी आएको छ। मौद्रिक क्षेत्रमा तुलनात्मक रूपमा अनुभव कम भए पनि, उनी वित्त नीतिमा गहिरो दखल राख्ने विशेषज्ञ मानिन्छन्। सेयर बजारमा उनीप्रति सकारात्मक सन्देश गएको देखिन्छ, किनभने उनको नियुक्तिसँगै नेप्से परिसूचक झन्डै ५० अंकले उकालो लागेको छ।

मुख्य चुनौतीहरूमा समावेश छन् :

बैंकिङ क्षेत्रमा बढ्दो तरलता समस्या समाधान

निष्क्रिय कर्जाको नियन्त्रण

सम्पत्ति शुद्धीकरणको खैरो सूचीबाट नेपालको नाम हटाउने प्रयास

बैंक तथा वित्तीय संस्थाको नियमनलाई चुस्त बनाउने

घट्दो पूँजी प्रतिफलमा सुधार ल्याउने

उपभोक्तामैत्री र सुलभ बैंकिङ सेवा विकास

डा. पौडेल अर्थशास्त्र मात्र नभई इतिहासका अध्येता पनि हुन्। देशको मौद्रिक स्थायित्व, मूल्य नियन्त्रण, र समग्र आर्थिक सुधारका दिशामा उनको नेतृत्वबाट आशा गरिएको छ। अबको कार्यकालले देशको वित्तीय भविष्य कुन दिशामा लम्कन्छ भन्ने कुरामा उनको कार्यकुशलता निर्णायक हुने देखिन्छ।